Υδατική Κρίση - Μέρος Β Κλιματική αλλαγή & Ακραίες βροχοπτώσεις

Μπορεί  η υπεράντληση σε συνδυασμό με τις ακραίες θερμοκρασιακές τιμές να συμβάλλουν στην υδατική κρίση και σε αρνητικό υδατικό ισοζύγιο όπως αναφέρθηκε πρωτίστως, από την άλλη αυτό που δεν διευκρηνίστηκε είναι γιατί η ποιότητα των υδάτων και μάλιστα η κακή ποιότητα θα αποτελέσει έναν ακόμα κίνδυνο για την ανθρωπότητα μελλοντικά. Πέραν των γνωστών κρατικών και βιομηχανικών παραγόντων ρύπανσης  υδάτινων σωμάτων, αξίζει να επικεντρωθούμε στα αυξάνοντα σε συχνότητα ακραία καιρικά φαινόμενα, που πρόκειται να οδηγήσουν σε προβλήματα ποιότητας υδάτων. Επίσης ανησυχητικές είναι και οι δυναμικές σχέσεις μεταξύ νερού και αστικού τοπίου με καταστροφικά αποτελέσματα όπως ισχυρές πλημμύρες. Η αύξηση των εντάσεων στις βροχοπτώσεις, θα επιφέρει προβλήματα όπως:

• Στην Ποιότητα του νερού
• Στην Ποσοτική Διαχείριση των υδάτων

Ακραία καιρικά φαινόμενα βροχοπτώσεων

Ως ακραίο καιρικό φαινόμενο χαρακτηρίζεται το φυσικό φαινόμενο ως στατιστικό στοιχείο  το οποίο έχει πολύ χαμηλό ποσοστό εμφάνισης . Ένα τέτοιο φαινόμενο, μπορεί να είναι, πολύ ασθενές έως απών ή  πολύ ισχυρό. 

Στις Η.Π.Α οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών που θα προκαλέσουν οι βροχοπτώσεις θα αυξήσουν  κατά  19- 25%  την συνολική συγκέντρωση αζώτου που απορρέει στο εσωτερικό της ηπειρωτικής χώρας από τος καλλιέργειες μέχρι τα τέλη του αιώνα. Γεγονός καταστροφικό για την πορεία των καλλιεργειών και την οικονομία  καθώς ένα μεγάλο κομμάτι του θρεπτικού φορτίου των εδαφών θα χάνεται πλέον με αυξημένους ρυθμούς. Σαν αποτέλεσμα θα απαιτείται η χρήση πιο εμπλουτισμένων λιπασμάτων με αντίκτυπο στην ποιότητα των υδάτων και την υδατική ρύπανση καθώς όσο πιο πολύ χρησιμοποιείται, τόσο περισσότερο χάνεται. Καλείται λοιπόν η αμερικανική αγροτική υπερδύναμη να διατηρήσει την ποσότητα των προϊόντων στα ίδια επίπεδα κάνοντας χρήση ασθενέστερων λιπασμάτων. (Sinha et. al., 2011)

Γιατί οι ακραίες βροχοπτώσεις συμβάλλουν στην υδατική ρύπανση;

Εικόνα 1. Σύμφωνα με την αύξηση της συχνότητας, ποσότητας και χημικού φορτίου (NOx , COx , SOx , POx ) των βροχοπτώσεων έχουμε σαν αποτέλεσμα την άυξηση της επιφανειακής απορροής και του θρεπτικού φορτίου εναπόθεσης. (Sinha et. Al., 2011)

Παρατηρείται λοιπόν το πως η επιφανειακή απορροή μέσω φαινομένων μεταφοράς των ρύπων «συλλέγει» επί της ουσίας, μεγάλο χημικό φορτίο, προερχόμενο από το γύρω ανθρωπογενές περιβάλλον (αστικό, καλλιέργειες, αποδάσωσεις).

 

Εικόνα 2. Παρατηρείται το πως λόγω της  αυξημένης απορροής, της έντασης βροχοπτώσεων και την αύξηση περιόδων ξηρασίας,  η απώλεια του συνολικού αζώτου μετρούμενη σε κιλά ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο ετησίως στο πέρας των ετών  καθώς πλησιάζουμε περισσότερο προς την κλιματική αλλαγή. (Palmer and Raisanen, 2002)

Ο κύριος παράγοντας είναι η μεταφορά των ρύπων μέσω των διαδρομών του νερού προς κάποιον υδάτινο ταμιευτήρα και ο εμπλουτισμός του. Καθώς το περιβάλλον αποτελεί ένα δυναμικό σύστημα, η οποιαδήποτε αύξηση στο χημικό φορτίο ή στο εξωτερικό υδατικό θα προκαλέσει το φαινόμενο της νιτρορύπανσης ή αλλιώς ευτροφισμό. (Υ.ΠΕ.ΚΑ., 2008)

Με την αύξηση των εντάσεων των κατακριμνησμάτων και της όλο και συνεχόμενης απώλειας βλάστησης ικανή να συγκρατεί τα απορρέοντα θρεπτικά , τα τελευταία 50 χρόνια έχει παρατηρηθεί η άυξηση των ευτροφικών συνθηκών σε τοπικές λίμνες και κλειστούς ποταμόκολπους  καλλιεργήσιμων εδαφών. Εν κατακλείδι τα αίτια διέπονται μέσω της αύξησης των καλλιεργούμενων εκτάσεων σε συνάρτηση της μείωσης των δασικών, την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και την κλιματική αλλαγή (Reichwaldt et.al., 2012).

Πλημμύρες

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της κλιματικής αλλαγής είναι οι πλυμμήρες και μάλιστα οι αστικές για τις οποίες θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε ένα τρισέλιδο άρθρο μόνο για αυτές. Αυτό όμως που αξίζει να ειπωθεί  σαν μια μικρή υπενθύμιση είναι το ότι φαινόμενα όπως αυτά της Μάνδρας τον Νοέμβριο του 2017 θα γίνονται συχνότερα και περιοδικά. Επομένως γίνεται αντιληπτό πως οι σπάνιες αλλά πολύ ισχυρές βροχοπτώσεις σε συνδιασμό με τις μεγάλης διάρκειας ξηρασίες θα αποτελούν πλέον εποχιακό χαρακτηριστικό.

Εικόνα 3. Μάνδρα Νοέμβριος 2017 (In news, φωτογράφος Στέλιος Μισίνας)

Συμπέρασμα

Η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να αποτραπεί και αποτελεί μια αναγκαία κατάσταση που χρήζει προσοχής. Η ποιότητα των υδάτων είναι ένα πρόβλημα το οποίο μπορεί να προβλεφθεί και να διαχειριστεί εφαρμόζοντας σωστές και αειφόρικές πολιτικές. Από την άλλη, ήδη το ανθρωπογενές περιβάλλον και  ο αστικός δομικός σχεδιασμός είναι ο μεγάλος καταλύτης που συντελεί στην μεγέθυνση του προβλήματος. Είναι αναγκαίο να συμβιβαστούμε με την επερχόμενη κλιματική αλλαγή και να την αντιμετωπίσουμε απλά και μόνο εάν προσαρμοστούμε απέναντι στις επιπτώσεις της. Οι αλλαγές  προτρέχουν να γίνουν σε αστική κλίμακα καθώς αναμφισβήτητα οι μεγάλες μητροπόλεις είναι και θα είναι «ο πρωταγωνιστής σε αυτό το σενάριο».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Charles J. Vörösmarty, Pamela Green, Joseph Salisbury, Richard B. Lamme (2002) Global Water Resources: Vulnerability from Climate Change and Population Growth, Nature, pp.512-514

In news, φωτογράφος Στέλιος Μισίνας (Προσπελάστηκε 4/12/2017 από http://news.in.gr/greece/article/?aid=1500174810 )

Palmer T. N., J. Räisänen (2002) Quantifying the risk of extreme seasonal precipitation events in a changing climate, Nature, pp.512-514

Reichwaldt S. Elke, Ghadouani Anas (2012) Effects of rainfall patterns on toxic cyanobacterial blooms in a changing climate: Between simplistic scenarios and complex dynamics, Water Research, pp.1372-1393

Sinha E., A. M. Michalak, V. Balaji(2017) Eutrophication will increase during the 21st century as a result of precipitation changes, Science pp.405-408

Vorosmarty Charles J., Pamela Green, Joseph Salisbury, Richard B. Lammers (2000)

Global Water Resources: Vulnerability from Climate Change and Population Growth, Science, pp284-288

Wells Mark, Vera L. Trainer, Theodore J. Smayda, Bengt S.O. Karlson, Charles G.

Trick, Raphael M. Kudela, Akira Ishikawa, Stewart Bernard, Angela Wulff, Donald

M. Anderson, and William P. Cochlan (2015) Harmful algal blooms and climate change: Learning from the past and present to forecast the future, Harmful Algae, pp. 68-93  

Y.ΠΕ.ΚΑ-Υπούργειο Περιβάλλοντος κα Ενέργειας : Νιτρορύπανση (Προσπελάστηκε 4/12/2017 από http://www.ypeka.gr/?tabid=250 )