Φυσικές Καταστροφές, Δασικές Πυρκαγιές

Ήταν εμπρησμός; Ήταν ένα ατυχές συμβάν; Δεν γνωρίζουμε ακόμα, το μόνο σίγουρο είναι ότι χάθηκαν ανθρώπινες ζωές, ζωντανοί οργανισμοί και υπήρξε ανυπολόγιστη φυσική καταστροφή. Οι καιρικές συνθήκες ήταν ακραίες, την ώρα που ξέσπασε η πυρκαγιά, φυσούσαν άνεμοι 7-11 μποφόρ και σε συνδυασμό με το πυκνό και ακαθάριστο δάσος, η αντιμετώπιση της ήταν εξαιρετικά δύσκολη. 

 

Στην περιοχή Μάτι Αττικής δεκάδες άνθρωποι βλέποντας τις φλόγες να πλησιάζουν απειλητικά εγκλωβίστηκαν στις παραλίες με αποτέλεσμα κάποιοι από αυτούς να αναζητήσουν καταφύγιο στη θάλασσα χρησιμοποιώντας μικρές βάρκες, άλλοι βουτώντας στο νερό (pontosnews, 2018).

Εικόνα 1. Σημείο πυρκαγιάς στην Κινέτα, δορυφορική εικόνα (Copernicus EU, 2018)

Εικόνα 2. Στιγμιότυπο από το Μάτι (news 24/7, 2018)

Πρόκειται για μια μεγα-πυρκαγιά που δημιουργήθηκε από ένα συνδυασμό παραγόντων, όπως είναι πλούσια βλάστηση με πεύκα, πολύ ισχυροί άνεμοι και το ανάγλυφο της περιοχής που ευνοεί την εξέλιξη της. 

Οι φυσικές καταστροφές είναι αποτέλεσμα της εκδήλωσης φυσικών φαινομένων ικανών να τις προκαλέσουν, δηλαδή εν δυνάμει φυσικών κινδύνων. Το τελικό αποτέλεσμα, ήτοι ο κίνδυνος, άρα και το μέγεθος της καταστροφής, εξαρτάται από το μέγεθος και την ένταση του φυσικού φαινομένου, από το κατά πόσο είναι ευάλωτο ή τρωτό το σύστημα που θα υποστεί την εκδήλωση του φαινομένου και από την αξία του στοιχείου που εκτίθεται στον κίνδυνο (Μακρόπουλος, 2006).

Τέτοια φυσικά εν δυνάμει Επικίνδυνα Φαινόμενα τουλάχιστον σε επίπεδο Ελληνικού αλλά και Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος είναι:

1. Πλημμύρες
2. Πυρκαγιές
3. Κατολισθήσεις
4. Ηφαίστεια
5. Κλιματικές Μεταβολές
6. Ακραία Καιρικά Φαινόμενα και τέλος
7. Σεισμοί

Εικόνα 3. Κινέτα, παρατηρούμε την πυρκαγιά να καίει τις κατοικημένες περιοχές και την προσπάθεια κατάσβεσης της πυροσβεστικής 

Συγκεκριμένα τα αίτια δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα είναι: 

1.  Πέταμα αναμμένων τσιγάρων και σπίρτων
2.  Διάφορες γεωργικές δραστηρίοτητες, όπως το καθάρισμα χωραφιών και το κάψιμο  βοσκοτόπων
3. Κάψιμο σκουπιδιών
4. Το άναμμα φωτιάς απρόσεκτα και εγκατάλειψη της μέσα ή κοντά σε δάση
5. Το κυνήγι
6. Κακόβουλος εμπρησμός με σκοπό την αλλαγή χρήσης των καμένων δασών και οικοπεδοποίηση ή για άλλους λόγους
7. Κεραυνοί (Χαλιάσος, 2008)

 

Οι εμπρησμοί από πρόθεση είναι το πλέον καταστροφικό αίτιο και προκαλεί το 30% περίπου των δασικών πυρκαγιών. Ο εμπρησμός από πρόθεση με πολλούς τρόπους και επινοήσεις, γίνεται για την δημιουργία βοσκοτόπων, για οικοπεδοποίηση, για λόγους αντεκδίκησης, για βλάβη του τουρισμού ή της ασφάλειας της χώρας, κ.λπ.. Το συντριπτικό ποσοστό των δασικών πυρκαγιών προέρχεται από τον παράγοντα άνθρωπο. Η ανθρώπινη βούληση ή η ανθρώπινη αδιαφορία είναι η κύρια αιτία των δασικών πυρκαγιών (ΚΥΝΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΚΥΝΟΦΙΛΙΑ, 2018).

Προληπτικά μέτρα

Στα προληπτικά μέτρα περιλαμβάνουμε αυτά που γίνονται για να αποφευχθούν οι πυρκαγιές, αλλά και αυτά που προσπαθούν να μειώσουν το μέγεθος της καταστροφής.

Ενημέρωση πολιτών. Εφόσον το μεγαλύτερο ποσοστό των πυρκαγιών προκαλείται από ανθρώπους, το πρώτο βήμα στην πρόληψη τους θα πρέπει να είναι η ενημέρωση, εκπαίδευση και κινητοποίηση των πολιτών για τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια.

Συστήματα προσδιορισμού κινδύνου. Στα προληπτικά μέτρα ανήκουν και συστήματα που προσδιορίζουν χρονικά και τοπικά την πιθανότητα πυρκαγιάς για άμεση επέμβαση.

Παρατηρητήρια. Εγκατάσταση παρατηρητηρίων σε ψηλά στρατηγικά σημεία μέσα στο δάσος με σκοπό την άμεση αναγγελία της πυρκαγιάς. Περιπολίες. Άμεση ανίχνευση τυχόν πυρκαγιών με τακτικές περιπολίες σε επικίνδυνες περιόδους.

Αντιπυρικές ζώνες/δασικοί δρόμοι. Έχουν σκοπό να σταματούν την πορεία της φωτιάς και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το πέρασμα των πυροσβεστικών οχημάτων.

Εγκατάσταση δεξαμενών νερού. Χρησιμοποιούνται για την γρήγορη εξασφάλιση ποσότητας νερού από τα πυροσβεστικά οχήματα σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Εκκαθάριση: Εργασίες που περιλαμβάνουν τον καθαρισμό από κλαδιά, της βλάστησης, εύφλεκτων υλικών κατά μήκος του οδικού δικτύου.

Δασικές τηλεπικοινωνίες: Για την γρήγορη επικοινωνία με ασύρματο ή ενσύρματο τρόπο μεταξύ των εργαζομένων του Δασαρχείου, που συμβάλλει στην πρόληψη και κατάσβεση των πυρκαγιών (Χαλιάσος , 2008).

Οι πληροφορίες που παρέχουν οι παγκόσμιες βάσεις δεδομένων δίνουν μια σαφή και αποκαλυπτική εικόνα για την διαχρονική και χωρική εξέλιξη (ως προς την ένταση, μέγεθος και επιπτώσεις) των καταστροφών (Εικόνα 4) (Χαλιάσος , 2008).

Εικόνα 4. Αναφορές φυσικών καταστροφών 1900-2008 (πηγή ΕΜ-DAT)

Φυσικές καταστροφές συμβαίνουν συνεχώς,  το θέμα είναι να υπάρχει πρόληψη, σχέδιο δράσης και να λειτουργήσουν σωστά οι κρατικοί μηχανισμοί χρονικά και χωρικά.

Βιβλιογραφία

Copernicus EU. (2018). A very intense fire is raging in the vicinity of Kineta. Ανάκτηση 7 24, 2018, από https://twitter.com/CopernicusEU?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1021460523848781824&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.lifo.gr%2Fnow%2Fgreece%2F201609%2Fi-fotia-stin-kineta-apo-doryforo-fotografies

news 24/7. (2018). Φωτιές στην Αττική: Ανείπωτη τραγωδία με δεκάδες νεκρούς και 156 τραυματίες. Ανάκτηση 7 26, 2018, από http://www.news247.gr/koinonia/foties-stin-attiki-aneipoti-tragodia-me-dekades-nekroys-kai-156-traymaties.6635640.html

pontosnews. (2018, 7 24). Έπεφταν στη θάλασσα για να σωθούν από τη φωτιά στην Αττική. Ανάκτηση 7 24, 2018, από http://www.pontos-news.gr/article/182027/epeftan-sti-thalassa-gia-na-sothoyn-apo-ti-fotia-stin-attiki-foto-vinteo

ΚΥΝΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΚΥΝΟΦΙΛΙΑ. (2018, 7 25). Τα αιτία των δασικών πυρκαγιών: Η συχνότητα τους - Δασικές πυρκαγιές και αριθμοί. Ανάκτηση από http://old.kynigesia.gr/article.asp?AID=111

Μακρόπουλος, Κ. (2006). Φυσικές Καταστροφές: Σεισμοί και Μέτρα Προστασίας. Αλεξανδρούπολη. Ανάκτηση 7 24, 2018, από http://blogs.sch.gr/j_zikou/files/2014/02/m2173_makropoulos.pdf

Χαλιάσος , Ν. (2008). Δασικές πυρκαγιές - πρόληψη & αντιμετώπιση. Ανάκτηση 7 24, 2018, από http://kpe-pertouliou-trikkaion.gr/attachments/137_pirkagies.pdf